Les Jardins de Pré Gaudry wint Green Cities Europe Award

Over de Award

De Green Cities Europe Award is een initiatief van de European Nurserystock Association (ENA) samen met boomkwekerij-organisaties in 13 Europese landen, verenigd in het internationale programma Green Cities Europe. In dit programma werken 13 Europese landen samen om de toegevoegde waarde van groen in de stedelijke omgeving te benadrukken. Elk Europees land in dit programma kan een nationaal project afvaardigen. De projecten worden beoordeeld door een jury die bestaat uit een afgevaardigd jurylid van elk deelnemend land aan deze Award.

De winnaar: Les Jardins de Pré Gaudry

Les Jardins de Pré Gaudry in Lyon zijn een emblematisch voorbeeld van innovatieve stadsvernieuwing. Een voormalig industrieterrein heeft een nieuw leven gekregen. In het hart van een dichtbevolkte wijk en de nieuwe campus is het een nieuwe bestemming geworden, een lokale stedelijke oase, een plek om uit te rusten en af te koelen. De ontwerpers kozen voor een sterke en weelderige beplanting. Beboste eilanden vermengen zich met zachte paden, een groot open grasveld en een rijk netwerk van leefruimtes. Onder een royale overkapping wordt de ruimte geoptimaliseerd, waardoor er meerdere sferen en gebruiksmogelijkheden ontstaan.

Re-naturatie

Een gedeelde wens om een grondstofzuinige ontwikkeling te ontwerpen heeft geleid tot een focus op circulaire economie en in-situ bodembemesting. De collectieve intelligentie en het creatieve enthousiasme van de mensen die bij het project betrokken zijn, hebben de ontwerpers in staat gesteld om te experimenteren met nieuwe technieken voor het hergebruiken en revitaliseren van inerte grond, waardoor deze getransformeerd wordt in levende, vruchtbare grond. In een tijd van klimaatverandering en de noodzaak om onze steden veerkrachtig te maken, zijn de tuinen van Pré Gaudry een waar openluchtlaboratorium voor de re-naturatie van stedelijke woestenijen tot eilanden van frisheid en biodiversiteit.

Een rustige ruimte

Op dit voormalige industrieterrein heeft de agglomeratie Lyon twee grote onderwijsfaciliteiten gepland: een nieuwe plaatselijke middelbare school voor 600 leerlingen en de EM Business School voor 5000 studenten en docenten. Meer dan alleen een voorplein om deze twee vestigingen met elkaar te verbinden en de verkeersstromen te regelen, was het de bedoeling om een echte tuin voor deze nieuwe campus te creëren, een plek om te pauzeren en van de frisse lucht te genieten.

Natuurlijke leefruimtes

Les Jardins de Pré Gaudry zijn ontworpen om het tempo van het stadsleven te vertragen en geven een ereplaats aan planten, met beboste eilanden en heesterperken, een groot gazon en zachte paden, en niet te vergeten de hoge, dicht beplante bomen. Het ontwerp van de ruimte creëert verschillende sferen en leefruimtes, waardoor mensen worden aangemoedigd om er optimaal gebruik van te maken en zich thuis te voelen. De indeling is ontworpen om mensen aan te moedigen om te genieten van de vriendelijke ruimtes voor meerdere generaties: een groot gazon, een solarium, beplante lounges, een grote picknicktafel en buitenwerkplekken. Het algehele ontwerp heeft de behoefte om 'te zien en gezien te worden' behouden om een gevoel van veiligheid te behouden.

Biodiversiteit

De kracht van dit project ligt ook en misschien vooral in de focus op bodemherstel. De bodem wordt vaak verwaarloosd, maar speelt een vitale rol bij het beschermen en herstellen van de biodiversiteit. Enerzijds was de oorspronkelijke bodem verdicht en onvruchtbaar geworden. Anderzijds weigerde men om grond van buiten aan te voeren. Hoe kon dan een dichtbegroeide tuin gecreëerd worden? De enige optie was om de grond ter plekke te hergebruiken, een proces dat verschillende fasen omvatte: eerst het slib zeven en vergruizen om de wortelstokken van Reynoutria japonica (Japanse duizendknoop) een invasieve plant die aanwezig was, te verwijdere. Vervolgens werd ter plekke gecomposteerd en tot slot bemest met groenbemesters. Het duurde een paar maanden om het substraat te produceren dat nodig was voor de hele tuin.

Geïsoleerde bomen

Bio-dynamisering van een aantal ‘geïsoleerde’ bomen maakte het vervolgens mogelijk om het biologische potentieel van de bodem te verhogen: bacteriën en/of mycorrhizastammen die ter plaatse gevonden waren, werden in het laboratorium gekopieerd en vervolgens aan de voet van de geplante bomen geënt. Om het bodemleven verder te ontwikkelen, de waterretentiecapaciteit te verhogen en de planten beter te beschermen, werd er een experimentele levende mulch in alle geplante bedden geplaatst: drie soorten regenwormen werden in de bodem geënt.

Weinig onderhoud

De kwaliteit van de initiële bodembehandeling heeft het risico op verlies van planten verminderd, terwijl het ontwerp van de extensieve plantbedden de behoefte aan onderhoud heeft beperkt in de vorm van een veerkrachtig plantenpalet, rekening houdend met de langetermijnontwikkeling van de planten, en het gebruik van mulch. Bovendien was het onderhoud van het project vanaf het begin inbegrepen (drie jaar door de aannemer, daarna overgenomen door de teams van de stad).

Schaduw en koelte

De ambitie om van Les Jardins de Pré Gaudry een lokaal eiland van koelte in het hart van de metropool te maken, vereiste werk op verschillende fronten: een hoge schaduwfactor, volledige ontzanding van de bodem, infiltratie van regenwater in alle tuinbedden en gazons, een doorlopend substraat om de continuïteit over het hele oppervlak van de tuin te garanderen, en de creatie van een omgeving met drie plant-lagen: kruidachtig, struikachtig en houtachtig. De creatie van dit eiland van koelte heeft de planten een ereplaats gegeven, met een bladerdak van 174 bomen, een hoge schaduwcoëfficiënt en een beplante oppervlakte van 5.600 m², d.w.z. de helft van de gecreëerde oppervlakte.

Het project is ook gebaseerd op voorbeeldig waterbeheer, met regenwateropvang- en infiltratiesystemen en geoptimaliseerde dompelirrigatie om de waterstress op de planten te verminderen. 100% van het regenwater wordt teruggewonnen door infiltratie in de grond. Tot slot is er in de hele tuin een doorlopend scherm geïnstalleerd om de biodiversiteit aan te moedigen en de watercyclus te vertragen.

Tweede plaats: Parco della Pace (Italië)

Parco della Pace is een indrukwekkend werk van landschaps- en milieuherontwikkeling en -verbetering waarin water, vegetatie en fauna voortdurend met elkaar in verbinding staan. Het park ligt aan de rand van Vicenza, de stad van Palladio, in een sterk geïndustrialiseerd en verstedelijkt gebied. Het ligt in het gebied van de voormalige luchthaven en beslaat een oppervlakte van 650.000 vierkante meter. Het is een werk van stedelijke regeneratie, gerealiseerd met de natuur, met als doel het creëren van een “ecologische machine” die ecosysteemdiensten levert op stedelijk en territoriaal niveau. In het park wordt een innovatieve combinatie van technische, ecologische, culturele, sociale en esthetische componenten gerealiseerd, die bezoekers een uitgebreide ervaring biedt van contemplatie, gebruik en kennis van de natuur en haar dynamiek in een stedelijke context. Het park is ontworpen met behulp van innovatieve oplossingen op het gebied van duurzaamheid, met als doel een paradigma te worden voor het park van de toekomst: een voorbeeld voor de regeneratie van Europese steden in samenwerking met de natuur.

Sociale cohesie

Het park is verdeeld in verschillende ruimtes die verschillende permanente of tijdelijke functies herbergen. Het wordt gekenmerkt als een plek die gewijd is aan ontspanning, wandelen, sport, muziek, bijeenkomsten en gezelligheid, cultuur, onderwijs en de bevordering van vrede. De hoofdingang, of “East Gate”, is een groot overdekt plein dat is gemaakt van een voormalige hangar en nuttig is voor allerlei evenementen, met een verfrissings- en ontvangstruimte. Daaromheen, ook gehuisvest in de luchthavenfaciliteiten, bevinden zich een museum gewijd aan luchtvaart, een multifunctionele ruimte voor hedendaagse kunst, het Park House, en ruimtes voor verenigingen.

Op de grote grasvelden en verharde binnenpleinen vinden recreatieve activiteiten plaats (modelvliegen, vliegeren, schaatsen, evenementen, enz.) Een terras met uitzicht op het meer is een ideale plek voor voorstellingen en concerten. De voormalige landingsbaan van het vliegveld is uitgerust voor grote evenementen. Het park omvat ook een tuinbouwgebied, grote grasvelden en ruimtes die zijn uitgerust voor individuele of teamsporten (basketbal, volleybal, voetbal en rugby). In het “kilometer” kanaal vinden kano-activiteiten plaats.

Biodiversiteit

Het belangrijkste doel van het parkproject is om de biodiversiteit van het gebied te vergroten, met name door het uitgebreide en gevarieerde waternetwerk, dat de verschillende habitats rijkelijk doorkruist. Verschillende soorten vegetatie en gebieden (verschillende soorten grasland, vochtige weiden, gebieden met hygrofiele en mesofiele bossen) zorgen voor zeer diverse habitats. De “natte weiden”, kleine met water bedekte vlakten, zijn omgevingen van grote natuurlijke en ecologische waarde, die nu bijzonder zeldzaam zijn in laaglandgebieden en zelfs soorten bevatten die in de regio zijn uitgestorven.

Het efficiënte beheer van waterbronnen, in combinatie met het creëren van nieuwe natte ecosystemen, gaat verder dan alleen maar stedelijke drainage: het creëert in feite nieuwe leefruimtes voor een rijke biodiversiteit van dieren en planten. Dankzij dit waternetwerk heeft de lokale fauna zich snel herbevolkt, waaronder niet alleen vogels die geassocieerd worden met watermilieus, maar ook andere vogelsoorten, amfibieën, vissen, weekdieren, insecten en kleine zoogdieren.

Vooral vogels hebben volop gebruik gemaakt van de mogelijkheden die het park biedt: de rode palen die gebruikt werden om bebossingsgebieden te markeren zijn uitstekende zitplaatsen en observatiepunten geworden voor reigers, aalscholvers en zilverreigers. Meerkoeten en bijeneters nestelen in de vijvers en de steltkluut is een constante aanwezigheid.

Derde plaats: Nowy Targ-plein (Polen)

De bronzen medaille kwam dit jaar terecht in Polen, meer bepaald in Wrocław, waar groen een nieuwe visuele en esthetische dimensie toevoegt aan het Nowy Targ plein. De vorm van de bloemperken is orthogonaal, aangepast aan het historische patroon van de vloer, en benadrukt de symmetrie van het plein. Nieuwe wandelpaden door het groen en bankjes zorgen voor ontspanning en het opbouwen van nieuwe sociale relaties. Landschapsarchitectuur was cruciaal in dit project. Ten eerste moesten de planten veerkrachtig zijn, aangepast aan moeilijke stedelijke omstandigheden; ten tweede moesten ze geschikt zijn voor de specifieke omstandigheden van het groendak; ten derde moesten ze de biodiversiteit ondersteunen. Tot slot moest de gehele plantensamenstelling aan hoge esthetische eisen voldoen.

Geometrisch raster

De microklimatologische omstandigheden zijn ook fel verbeterd. Het is merkbaar koeler en de bomen, hoewel nog klein, zorgen al voor schaduw. Het aantal insecten en vogels in het gebied is ook aanzienlijk toegenomen. De honingsprinkhaanbomen 'Skyline' verzachten de architecturale dimensie van het project, ondanks het feit dat ze in een geometrisch raster geplant zijn. Hun delicate kruinen geven een luchtige indruk, spelen met clair-obscur en creëren geen dicht bladerdak over het plein.

In tegenstelling tot bomen is de opstelling van planten in de bloemperken onregelmatig, uniek voor elk van hen, maar met constante verhoudingen van soorten.

Bloemen het hele jaar door

De samenstelling van de planten is zo gekozen dat ze het hele jaar door decoratief zijn, en de bloei strekt zich uit over het hele groeiseizoen. Kleurrijke bloemen verschijnen gelijktijdig op het hele plein, maar ze zijn nog steeds een detail, geen dominant kenmerk. Ze zijn ontworpen met veel aandacht voor detail, rekening houdend met de texturen van bladeren en bloemen. Het kleurenpalet gaat van wit via roze naar paars, en de meeste planten zijn zeer delicaat en hebben een open structuur. 

Onmiddellijk visueel effect

De selectie omvat 61 soorten (heesters, vaste planten, grassen, varens en bollen), wat een verscheidenheid oplevert die zelden in stadscentra te zien is. Veel van deze soorten werden gebruikt om goede omstandigheden te creëren voor wilde dieren, waaronder bestuivers. Er werd dichte beplanting gebruikt voor een onmiddellijk visueel effect. De bloemperken worden ook gebruikt om regenwater van het verharde deel van het plein op te vangen, als een element van groenblauwe infrastructuur. Om de planten tijdens perioden van droogte te ondersteunen, werd er bovendien een nauwkeurig gereguleerd druppelirrigatiesysteem gebruikt, dat ook het microklimaat verbeterde.

Beelden © Green City Europe