8,6 miljoen euro voor 24 Vlaamse onthardingsprojecten

In april 2022 lanceerde het Departement Omgeving gelijktijdig twee oproepen voor het indienen van onthardingsprojecten. Ze waren gericht aan een brede waaier van instellingen, bedrijven en besturen. De oproep ‘Groenblauwe dooradering in de bebouwde ruimte’ levert tien ambitieuze projecten op in Vlaamse steden en gemeenten. Uit de oproep ‘Groenblauwe Parels’ selecteerde het departement nog eens veertien veelbelovende onthardingsprojecten op terreinen van scholen, zorginstellingen, bedrijven, jeugdverenigingen, sportverenigingen en woonwijken.

Wapen tegen droogte en overstroming

De 24 projecten starten in de eerste helft van 2023 en zouden moeten klaar zijn tegen 2026.  In elk project gaat veel aandacht naar watercaptatie en -infiltratie én naar een biodiverse inrichting. Deze projecten vormen een cruciale stap in het beter bestand maken van Vlaanderen tegen droogte en overstromingen als gevolg van de klimaatverandering. Daarnaast vormt het betrekken van zoveel mogelijk mensen en organisaties een belangrijk onderdeel van de projecten. Het is namelijk cruciaal te informeren over het belang en de urgentie van ontharden als oplossing tegen droogte, lage grondwaterstanden en wateroverlast.

Overzicht van de 24 geselecteerde groenblauwe onthardingsprojecten

Oproep Groenblauwe dooradering 2.0

Alken

Alken zal de dorpskern vergroenen door de rivier De Herk opnieuw open te leggen en te laten meanderen.  Verder gaat de Limburgse gemeente de verouderde gebouwen, het verkeerspark, een deel van de Koutermanstraat en enkele voetpaden ontharden en vergroenen en indien nodig slopen. De locatie van het project is strategisch gelegen en vormt een schakel tussen het regionale valleilandschap en de dorpskern. Dit past in de visie Alken Valley 2030 en draagt bij tot een klimaatrobuust Alken.

Arendonk

De gemeente Arendonk zal via drie projecten de groenblauwe structuur van de waterloop Wamp versterken en daarbij meer ruimte creëren voor infiltratie en buffering van (regen)water. Bovenstrooms wordt het speelplein De Vloed onthard en ingericht als waterbuffer met natuurlijke waterspeeltuin voor de buurt. Daarnaast worden terreinen van het Gemeenschapsonderwijs langs de Wamp aangekocht en ingericht als overstromingsgebied, moeraszone en een natuurlijk park met een verbindende functie in het trage wegennetwerk. Tot slot wordt een woonuitbreidingsgebied herbestemd naar een openruimtegebied om bijkomende bebouwing te voorkomen. Het gebied krijgt een meer natuurlijke inrichting en de Wamp meer ruimte, wat goed is voor het leefgebied van de beschermde vissoort de grote modderkruiper.

Avelgem

In het overstromingsgevoelige gebied de Scheldemeersen wordt de site Pattyne-Duprez gesloopt en onthard. De site bevindt zich naast een oude Scheldearm, op een prioritaire locatie voor water- en natuurbeheer. Het terrein zal worden ingericht met een hoge biodiversiteits-, natuur- en belevingswaarde. De voormalige bedrijvensite met milieubelastende industrie zal door deze investering in de nabije toekomst deel uitmaken van een aaneengesloten openruimtegebied en bijdragen aan een klimaatrobuuste omgeving.

Herne

In Herne wordt het voormalige scholencomplex Markevallei afgebroken en de site grotendeels getransformeerd tot een nieuwe groenblauwe ader die vanuit het aangrenzende open landbouwgebied en recente aangeplante bos de dorpskern binnendringt. Gezien de recente overstromingen wenst Herne de waterproblematiek ook aan te pakken met de ontharding en groenblauwe inrichting van de Markevalleisite.

Kortemark

Kortemark wil de Krekebeek, momenteel ingekokerd vanaf het domein Krekemeersen tot aan Talpe’s Putten, terug in open profiel leggen en zo de Krekebeekvallei als schakel in de landschappelijk en ecologisch waardevolle Handzamevallei, versterken. Voor de realisatie worden leegstaande gebouwen aangekocht en gesloopt. Het project draagt op een structurele manier bij aan het voorkomen van wateroverlast en aan de droogteproblematiek via kwalitatieve en kwantitatieve ontharding en groenblauwe inrichting.

Kortrijk

De stad Kortrijk wil zowel het Casino- als Conservatoriumplein vergroenen en zet daarbij sterk in op natuur en water.  Beide pleinen maken deel uit van de sterk verharde westzijde van het centrum van Kortrijk. Het Casinoplein wordt omgevormd  tot een stedelijk groen plein met ruimte voor verpozing en evenementen. Het Conservatoriumplein wordt door ontharding getransformeerd tot  een groene publieke ruimte voor recreatie en opvang van water.

Linkebeek

In dit project wordt een oud en verloederd openluchtzwembad onthard en de site getransformeerd naar toegankelijke natte natuur met bijkomende ruimte voor de Linkebeek en haar natuurlijke bronnen. Het aansluitende recreatiegebied wordt ingericht met een natuurlijke speelzone en de toegangszone wordt opgewaardeerd met ruimte voor de Linkebeek. Het project trekt heel sterk de kaart van natuuroplossingen en herstel van het watersysteem. Het zal natuur creëren die waardevol is voor klimaatadaptatie, biodiversiteit, beleving, erfgoed, sport en spel.

Menen

In centrum Menen wordt de oude en sterk verharde begraafplaats omgevormd tot een hedendaags boomrijk en uitnodigend park voor de inwoners van de stad. Door doorgedreven ontharding wordt dit toekomstige park een belangrijke schakel in een ruimer groenblauw netwerk. Het project biedt een antwoord op meerdere maatschappelijke uitdagingen zoals de nood aan kwalitatief groen, ecologische ontwikkeling en de watergevoeligheid van de wijk.

Sint-Truiden

De voorbije jaren werkte de stad Sint-Truiden al aan het herwaarderen van verschillende beeklopen. In het kader van de Proeftuinen Ontharding wordt de eerste fase van de Veemarkt site onthard. Door deze bijkomende investering kan ook de tweede fase van deze grootschalige ontharding gerealiseerd worden. Hierbij wordt de ingekokerde Cicindria open gelegd en het plein verder groenblauw en klimaatrobuust vorm gegeven. Op deze manier worden de laatste missing links van het groenblauwe netwerk in de stad aangepakt.

Temse

Temse stelt de groenblauwe transformatie van de Akkerstraat en de Philemon Haumanstraat voorop. Via deze transformatie zullen beide straten ingericht worden als woonerven. De realisatie zal bijdragen aan een fijnmazig groenblauw netwerk, het oplossen van de lokale overstromingsproblematiek, de realisatie van het mobiliteitsplan en het beeldkwaliteitsplan (visuele samenhang open ruimte). Bovendien bakenen deze twee straten het pilootproject ‘Klimaatrobuuste Wijk’ af.

Oproep Groenblauwe parels

Arteveldehogeschool BLES

De vzw Arteveldehogeschool BLES gaat vijf schoolterreinen ontharden en groenblauw inrichten, verspreid over vier verschillende provincies. Locaties die worden onthard en natuurlijk ingericht zijn de GVB centrumschool in Kuurne, De Sprankel in Mechelen, de VBS Markevallei in Herne, de Sint-Michielsschool in Merelbeke en het Atheneum Brasschaat. Zij laten zich daarin bijstaan door o.a. Studio Basta, bureau Kollektif, MOS en de Regionale Landschappen.

Beersel

De gemeente Beersel gaat een samenwerking aan met andere gemeenten en partners om de omgeving klimaatbestendiger te maken. Het schoolterrein van Malleboot en de woonwijk Gravenhof in Beersel alsook de Jan Ruusbroecschool in Sint-Pieters-Leeuw worden daarbij aangepakt. De samenwerking loopt onder meer met de gemeente Sint-Pieters-Leeuw, Drogenbos en Halle, met het Regionaal Landschap Pajottenland en Zennevallei en de provincie Vlaams-Brabant.

Lubbeek

Lubbeek wil ontharden en klimaatbestendiger worden. Zij pakken enkele woonbuurten aan, zijnde Linden Centrum, Davidssquare en Jeugdsquare. Ze worden hierin bijgestaan door de Milieudienst en de dienst Gebouwen & Infrastructuur van de intercommunale Interleuven.

Maldegem

Gemeente Maldegem engageert zich om twee woonwijken, Kleit en Donk, en één onderwijsinstelling, Go! De Driesprong in het centrum, te ontharden. Daarna worden ze  biodivers en met aandacht voor water en droogteproblematieken heringericht. Maldegem slaat de handen in elkaar met onder meer het studiebureau Avantgarden, met de leerlingen van de basisschool en met architect Koenraad De Saedeleer voor de realisatie van deze projecten.

GMF

De vzw Gents MilieuFront wil vier locaties in Gent ontharden, waaronder de lagere school Balans, de campussen Coupure en Dunant en de woonwijk Corridors. Partners die zullen deelnemen aan deze projecten zijn de stad Gent, de Universiteit van Gent, de leerlingen van de lagere school alsook de inwoners van de betrokken straten.

IGEMO

Deze intercommunale zal twee woonbuurten en één zorginstelling ontharden en groenblauw inrichten. Het gaat om de Trapstraat en Parkkop in Duffel, de Graanweg in Heist-Op-Den-Berg en psychiatrisch ziekenhuis Toegangspoort UPC in Duffel. De partners die deze projecten mee realiseren zijn de gemeenten Duffel en Heist-Op-Den-Berg, VZW Emmaüs, studiebureau Antea Belgium NV, De Maatschappij voor Huisvesting kanton Heist-Op-Den-Berg. Ook de inwoners van de betrokken buurten en patiënten van het UPC werken mee.

Interwaas

Deze intercommunale plant twee terreinen in Temse en een woonbuurt in Zwijndrecht, de Idsteinlaan klimaatrobuust herin te richten. De gemeente Zwijndrecht, Waasland klimaatland en Sleutelzorg Temse zijn de partners die mee hun schouders zetten onder dit project.

Provincie Vlaams-Brabant

De provincie Vlaams-Brabant zal drie Leuvense scholen begeleiden in het ontharden en het groenblauw inrichten. Het gaat om De Wijnpers, het Heilig Hart Instituut Heverlee en het Redingenhof. Ze betrekken daarbij als partners het Strategisch Project WALDEN en het Regionaal Landschap Dijleland.

Regionaal Landschap Dijleland vzw

Deze vzw trekt een project waarbij liefst zes locaties worden aangepakt: de basisschool Heilig Hart Oud-Heverlee, De GO!-school De Nova in Kessel-lo, de terreinen aan voetbalclub De Stormvogels in Haasrode, de site rond het jeugdhuis Joow in Oud-Heverlee, het kerkhof van de zorginstelling Sint-Kamillus in Bierbeek en de kleuterschool De Kraal in Herent. Binnen dit project zal worden samengewerkt met Interleuven, de Groendienst van Huis11 en de stad Leuven. Ook de betrokkenen van de deelnemende locaties zullen hun steentje bijdragen.

Scholengroep Fluxus

Fluxus gaat ontharden in school De Zevensprong in Dessel en in de scholen de Klimboom en Curieuzeneuzen in Balen. Ze zullen daarvoor samenwerken met Habitat Natuurtuinen en een heel aantal betrokkenen van deze scholen die over de nodige professionele achtergrond beschikken inzake ontharding, groenblauwe inrichting en participatie.

Hasselt

De stad Hasselt pakt zes uiteenlopende locaties aan en vraagt subsidies voor vijf van de zes. De speelplaatsen van KC Mozaïek, Kindsheid Jesu en vzw KIDS worden vergroend.  Het bedrijventerrein Corda Campus, dat een verbinding vormt naar de Banneuxwijk, en het openbaar domein in de Banneuxwijk zelf, ontvangen subsidies. Als zesde project wil Hasselt in de Banneuxwijk 200 gezinnen overtuigen minstens vijf vierkante meter te ontharden in hun (voor)tuin. Partners die hen hierin bijstaan en het belang van deze ingrepen mee verspreiden zijn vzw Kannunik Triestscholen, scholengemeenschap Sint-Quintinus, vzw KIDS, de POM Limburg en Hacosi cvba.

Sint-Niklaas

De stad Sint-Niklaas wil drie locaties ontharden en groenblauw inrichten. Woonwijk de Houtbriel en de achterkant van het Sint-Nicolaasplein, de school Forum Da Vinci en de sportclub Kracht en Geduld worden grondig heringericht. Het schoolforum Da Vinci en de Turnkring Kracht en Geduld zijn partners bij de realisatie van deze projecten.

VIBE vzw

VIBE vzw richt zich op het ontharden en groenblauw inrichten van drie terreinen in sociale woonwijken in de Kempen.  Ze wil hier absolute voorbeeldprojecten inzake klimaatrobuustheid van maken en dit maximaal uitdragen naar andere sociale woonprojecten. Staan in het plan van aanpak: het binnengebied van de Ernest Staesstraat in Edegem, Egelsvennen in Mol en Vorstebaan in Laakdal. Ze zullen samenwerken met heel wat partners zoals Breekijzer, Stramien cv, Comisol, De ideale Woning, De Zonnige Kempen, De Molse Bouwmaatschappij, AR-TUR, CommonsLab vzw en de gemeenten Edegem, Mol en Laakdal.

Vzw Scola

De vzw Scola wil vier schoolterreinen klimaatrobuust transformeren en zal dit doen in de kleuterschool, de lagere school, de wijkschool en in de kloostertuin van Kortrijk-Aalbeke. De subsidies zullen gaan naar drie van de vier terreinen, daar het vierde al onthard is. Deelnemende partners zijn BLES, Studio Basta, MOS, Natuurpunt, stad Kortrijk en Velt Wevelgem. Ook ouders en grootouders van leerlingen worden betrokken.