"100% waterdoorlatende verhardingen bestaan niet"

Waterpasserende verhardingen

Gemiddeld kan je er vanuit gaan dat de varia types waterpasserende verhardingen ca. 30% hemelwater doorlaten bij een gemiddelde regenbui. Bij zachte aanhoudende regen kan dit percentage hoger liggen. Hierbij vind je een indicatieve overzichtstabel. Voor de berekening te maken kan je er best van uitgaan dat we 60 liter hemelwater / uur / m² moet kunnen sturen, bufferen, laten infiltreren.

4 bepalende pijlers bij infiltratie

Er zijn vier pijlers die bepalend zijn voor de mogelijke infiltratie van het hemelwater bij verhardingen:

De hellingsgraad

Hoe steiler de verharding, hoe minder het hemelwater de kans heeft om te infiltreren. Dit kan je opvangen door tussentijdse gootjes te plaatsen die aangesloten zijn op een drainagebuis op een diepte van minimum 25-30 cm die bevloeit tussen de beplanting (vaste planten, heesters en bomen) of uitkomt in een wadi of retentiezone. Een andere mogelijkheid is het aanpassen van de legwijze waarbij één of meerdere dwarse stroken van de verharding 1 tot 1,5 cm dieper gelegen zijn en een afvloei naar de aanpalende beplanting hebben.

De fundering

Bij elk type van waterpasserende verharding moet de fundering uiteraard ook waterpasserend zijn of zelfs waterbufferend. Een economische en ecologisch verantwoorde oplossing hiervoor is gebruikmaken van gebroken betonpuin (of steenslag) kaliber 2-40 mm. Mengpuin raad ik af omdat hier een groot aandeel baksteen in zit en dit verder vergruisd wordt doorheen de tijd waardoor het water niet voldoende kan infiltreren. Belangrijk is ook om het caliber 0-1 hier niet mee ingemengd te hebben, het spreekt voor zich dat ook dit de infiltratie bemoeilijkt.

De dikte van deze verdichte puinlaag is afhankelijk van de belasting / type verkeer.

Vraag: Kan een fundering waterbufferend zijn?

Ook dat is mogelijk, je kan de fundering deels als retentiezone gebruiken. Hiervoor gebruik je verdicht steenslag of gebroken betonpuin in een caliber van bijvoorbeeld 20-40 mm. Tussen deze stenen zijn er grotere poriën die voor waterbuffering kunnen zorgen. Dit systeem is minder geschikt bij ‘groene verhardingen’ omdat de capillaire werking erg beperkt is waardoor het gras/kruidmengsel bij droge periodes er sneller dor zal uitzien.

Op deze verdichte puinlaag kan dan een splitlaag caliber 2-4 mm gebruikt worden als egalisatielaag.

Onder de verharding of tussen de puinlaag en splitlaag mag absoluut geen gebruik gemaakt worden van een geotextiel of gelijkaardig materiaal. Dit doek zal op termijn dichtslibben door de fijne stofdeeltjes die met het hemelwater naar beneden infiltreren waardoor de infiltratiecapaciteit uiteindelijk volledig verdwijnt. Bij vrees voor stabiliteit of uitspoeling van het funderingsmateriaal kan je kiezen voor het inwerken van een ‘gebreid’ net (type Enkamat).

Dezelfde fundering kan je gebruiken voor kasseien waarboven een zandlaag gelegd wordt van ca. 12 cm waar de kassei tot halfweg ingeklopt wordt.

Als gekozen wordt voor een ‘groene verharding’ blijft de basisfundering bestaan uit verdicht gebroken betonpuin of steenslag caliber 2-40 mm. Maar als egalisatielaag gebruik je het specifieke ‘grasdalsubstraat’ in een laagdikte van ca. 3-4 cm.

Het voegmateriaal

De keuze van een correct voegmateriaal zorgt voor een vlotte infiltratie én voor minder ongewenste kruidgroei. Ook hier komt het erop aan om de 0-1 mm fractie te vermijden. Split in een caliber van 2-4 mm is ideaal. Het gevolg hiervan is dat de voeg snel droog is waardoor de kieming van ongewenste kruidgroei erg bemoeilijk wordt.

Bij ‘groene verhardingen’ zal je het grasdalsubstraat dat je reeds als egalisatielaag gebruikte ook als vulling voor de openingen en voegen gebruiken.

Bij kasseien kan je dit ook toepassen, de voeg met een hoogte van ca. 7 cm en 2 cm breedte vul je met het grasdalsubstraat.

De opvulling van de gaten of voegen met grasdalsubstraat doe je tot ca. 1 cm onder de rand. Dit is essentieel om de kruidlaag/grasplant niet stuk te rijden en geen druk uit te oefenen op het substraat waardoor er geen verdichting ontstaat en de infiltratiecapaciteit optimaal blijft.

De keuze van een correct voegmateriaal zorgt voor een vlotte infiltratie én voor minder ongewenste kruidgroei. Split in een caliber van 2-4 mm is ideaal

Het type bestratingsmateriaal

Verhardingen als kleiklinkers en betonstraatstenen zijn verkrijgbaar in diverse uitvoeringen voorzien van afstandsnokken of perforaties. Hierdoor kan het water via de voegen of de perforaties naar onder gedeeltelijk infiltreren.

Qua opbouw, voeg, infiltratiecapaciteit, klimatologisch effect en beheer maken we een onderscheid tussen:

• verhardingen met openvoeg als betonstraatsteen, kleiklinker, kassei …
• halfverhardingen  zoals kiezelsystemen,’ dolomiet caliber 5/15 mm’, grind in rasters zonder vlies …
• verhardingen in combinatie met groen zoals grasdalsystemen, groene voegen, gefundeerd gras…

Maak je keuze in functie van comfort, de gebruiker, de intensiteit van gebruik en uiteraard houd je ook rekening met het esthetische effect.

Aandachtspunten bij waterdoorlatende verhardingen

• Denk steeds aan een mogelijke waterinfiltratie aan de rand van de verharding, daarom zullen we alle verhardingen tonrond leggen. Ook voor half-verhardingen/kiezelsystemen geldt dit evenzeer!
• Bij verharding die geen of quasi geen infiltratie toelaat, zorgen we best voor infiltratie aan de zijkanten waar het tussen de beplanting kan infiltreren.
• Gefundeerd gras is een prima oplossing voor occasioneel gebruikte parkings, inritten, toegang naar weide, paardenstal… Het is niet zo comfortabel voor rollators, rolstoel, buggy… Mogelijke opbouw: fundering van gebroken betonpuin 2-40 mm (dikte in functie van gebruik), daarboven komt een laag van gebroken betonpuin 0-20 mm gemengd met 20% gebiedseigen grond.
• Inzaai van groene voegen en grasdalsystemen. Je kan specifieke mengsels in de handel vinden. Andere goed werkende mengsels zijn: sportmengsel, gras met microklaver, specifiek kruidenrijke mengsels met inheemse tredvegetatie, inzaai met een mix van Herniaria glabra + microklaver. Belangrijk aspect is de opdrachtgever erop duiden dat dit minstens 12 weken moet kunnen ontwikkelen voor je erop mag rijden!

Naast al deze praktische aspecten blijft de beste beslissing om enkel verhardingen te plaatsen waar ze functioneel zijn en niet omwille van hun ‘sierwaarde’.