Hoe bescherm je tuinplanten in de winter?

Natuurlijke antivries

Inheemse planten hebben ingebouwde mechanismen waardoor ze zichzelf tijdens de winterperiode kunnen beschermen. Ze trekken zich bijvoorbeeld terug onder de grond of maken gebruik van natuurlijke antivries. Bloeiende planten zoals de kerstroos, sneeuwklokje en krokus zetten zetmeel om in suikers, waardoor hun cellen niet bevriezen. Daarnaast kunnen planten water uitstoten om te voorkomen dat hun cellen uitzetten en barsten bij vorst. Sommige groenblijvende planten laten zelfs preventief ‘hun bladeren hangen’. Ook bladverliezende loofbomen beschermen zichzelf door essentiële stoffen uit de bladeren te halen en waterhoudende bladeren af te stoten.

Niet-inheemse soorten

Er zijn ook planten die geen zelfbeschermende eigenschappen hebben. Niet-inheemse soorten, vooral de bladverliezende soorten, en zeer jonge planten kunnen niet of toch niet zo goed tegen (nacht)vorst. Onder meer zuiderse planten kunnen vaak niet tegen temperaturen lager dan -5 °C, terwijl ook terrasplanten in potten hun kwetsbare kant tonen. Planten zijn pas volledig winterhard als ze voldoende beworteld zijn, daarom kunnen we jonge planten ook maar beter beschermen met een mulchlaag op de grond waar de kluit zich bevindt (niet de volledige plant!). Ook een beschermhoes of rieten mat kan helpen.

Droogte-minnende planten

Ook niet-inheemse planten zoals winterharde cactussen en agavesoorten die wel goed tegen winterse temperaturen kunnen, maar droge omstandigheden prefereren, verdienen bescherming. Door een teveel aan vocht kunnen ze immers wegrotten. Het volstaat de planten te beschermen tegen regen of eventueel te verplanten naar een hoger of droger deel van de tuin om buiten te overwinteren. Dat geldt natuurlijk ook voor andere ‘droogteliefhebbers’.

Planten in potten

Hoewel er ook voor planten in potten beschermende hoezen op de markt zijn, is het aangeraden de planten te verplaatsen naar een vorstvrije, goed verlichte plek, zoals een tuinschuur of garage (met raam!) of een vorstvrije veranda. Verwarmen is niet nodig zolang er geen barre vriestemperaturen heersen. Het is zelfs beter kuipplanten zoals salvia’s, oleanders of eucalyptussen op een koude, vorstvrije plek in het donker te plaatsen dan in een verwarmde ruimte met licht. Is er geen overdekte schuilplaats, dan kan men de impact van wind en koude verminderen door de planten te beschermen met stro en ze dicht bij elkaar tegen een muur te plaatsen.

Wat met sneeuw?

Veel hangt af van de dikte van de sneeuwlaag. Sneeuw kan enerzijds een isolerend effect hebben en planten beschermen tegen lage temperaturen en ijzige wind, anderzijds kan het gewicht van een dikke sneeuwlaag wél schade veroorzaken bij groenblijvende heesters, hagen, coniferen en planten met dunne takken (bv. bamboe). Af en toe de sneeuw van de takken voorzichtig afschudden kan eventueel helpen.

Ten slotte nog deze tip: het is niet nodig planten in volle grond (of kuipplanten als ze buiten blijven staan) de hele winter door te beschermen. Neem daarom de hoezen of matten weg tijdens periodes zonder vorst.